Dut Pekmezi Nasıl Yapılır?

“O size istediğiniz her şeyden verdi. Allah’ın nimetini sayacak olsanız sayamazsınız. Doğrusu insan çok zalim, çok nankördür!” (İbrahim: 34)

Eskilerin reçeli, balı, baklavası pekmezmiş. Dut ağaçları çok kıymetliymiş bu yörelerde. Ağaçların dibinde kuruyan dutlar toplanır, elenir, küplere basılırmış. Kış için en ideal çerezmiş kuru dut. Hele bademle, cevizle yenilen dutun tadını hiçbirşey vermezmiş…

Şimdi bizim annelerimiz eskilerden kalma bu alışkanlıkları devam ettiriyorlar. Oysa yeni yetişen gençlikte, bu doğal olan lezzetlere ulaşmak için ne bir heves, ne de gayret var…

Çerez denilince gençlerin, çocukların aklına ilk gelen koca bir bardak kola ve cips oluyor. Boyalı şekerleri, bol msgli açlık hissini artıran, asla doyurmayan maddeleri gıda diye tüketiyorlar. Acınası bir halin adı modern yaşam, modern beslenme oluyor ya, işte ben buna yanıyorum…

Köyümü seviyorum. Küçük yerlere müptelayım. Büyük şehirler beni yoruyor, benden tüketiyor gibime geliyor…

Gelelim dut pekmezine:

Lezzetli bir dut pekmezi yapmak için öncelikle helalinden bir dut ağacına erişme imkanınızın olması lazım. Kuvvetli bir kişi ağacın başına çıkıp dutu sallamalı.Bir kaç kişi de dut ağacının altına çarşaf gererek dutun dışarı dökülmesini engellemeli. Dutlar kovalara, leğenlere doldurulmalı. Kazanlarda odun ateşiyle pişirilmeli… Bu iş oldukça zahmetlidir, fakat kalabalıkla iş yapmanın vermiş olduğu ayrı bir güzelliği vardır.

Bizim yörede kuru dutla da pekmez yapılır. Fakat buna heryerde ulaşmak mümkün değildir. Bazı dutların şeker oranı çok düşüktür. Bu dutlar pekmez yapmak için elverişli değildir. Yapılsa bile, çok az pekmez çıkar.
Anneciğimden gördüğüm ve yapımını öğrendiğim pekmezi sizlerle de aşama aşama paylaşmak istiyorum. Bakalım dut pekmezi nasıl yapılıyormuş…

DUT PEKMEZİ NASIL YAPILIR?

Malzemeler

• 1 ölçü taze dut
• 1 ölçü su

Dut pekmezinin yapılışı

Dutun süzülmesi için basit bir düzenek kurulur. Temiz bir çuval, uygun bir kasnağa geçirilir. Kasnak  iki adet sopayla desteklenerek bir sepetin üzerine konulur. Sepette yine aynı şekilde yükseltilir ve dut suyunun süzülmesi sağlanır.

Dut ve su pişirme kabına alınır. Altı yakılır ve kaynamaya bırakılır. Kaynamaya başladığında üzerine çıkan kefi alınır.
Dutun çiğ tadı gidip rengi kızarana kadar pişirilmeye devam edilir. (Yaklaşık 45 dakika. Ara sıra dutun tadına bakın. Şekerini tamamen suya verip tatsızlaşması lazım. Ama dutun tamamen dağılmasına da izin vermeyin. Çok aşırı karıştırmayın ki, suyu bulanık bir hal almasın)

Kaynayan dut ve su büyükçe bir süzeğe dökülür. Biz hazırladığımız düzeneğe döktük.  Bu şekilde çok kolay oluyor.

Altına genişçe bir kap konur ve suyunun bu kaba süzülmesi sağlanır.

Süzeğin ağzını toparlayıp üzerine bir ağırlık koyun ki, dutun suyu iyice süzülsün.

Süzülen suyu yeniden tencereye alıp kaynamaya bırakın. Kaynamaya başladığında, üzerine biriken köpükleri alın. 10 dakika kadar kaynatmaya devam edin.
Daha sonra bu şırayı geniş ve yayvan kaplara paylaştırın. Bu kapların önceden az ıslatılmış kül ile ovulup sonra yıkanması ve kurulanması pekmezin ekşimemesi açısından çok önemlidir. Bu da anca köy veya bahçe ortamlarında mümkündür.

Kapları devamlı güneş gören bir yere koyarsanız olgunlaşması hızlanacaktır. Az güneş alan veya çok nemli ortamlarda pekmez geç olgunlaşabilir ve ekşime riski artar.
Ertesi gün kaplardaki şıra çekilip azalmaya başlar. Küçük kaplardaki şıralar büyük kaplara dökülerek toparlanır. En son bütün şıralar bir büyük kapta birleştirilir.

Keskin güneş altında pekmez 2 gün içerisinde olgunlaşır. Olgunlaşan pekmezin üzerinde sarı, köpüksü bir tabaka oluşur. Bu aşamadan sonra pekmezi, tülbentten veya sık tülden yapılmış bir süzekten süzülür. Şişe veya kavanozlara konularak saklanır.

NOT: Eğer kuru duttan pekmez yapma imkanınız varsa, 1 ölçü kuru duta, 2 ölçü su kullanmanız gerekir.

Pekmezin içine, hem olgunlaşma esnasında, hem de olgunlaştıktan sonra asla ıslak bir nesne değdirmeyin, yoksa pekmez ekşiyebilir.