Üç aylar orucu

Üç Aylar Orucu

Üç aylarda ve mübarek günlerde dinî duyarlılık yoğun ve yüksek olduğundan, bu kutlu zaman dilimleri, daha çok ibadet etme isteği uyandırmaktadır. Ama üç aylar denince, akla ilk olarak gelen şeylerden birisi, bu aylarda oruç tutmaktır.

 Özellikle ülkemizde, üç aylarda ve bu ayların içindeki kutlu gecelerin gündüzlerinde oruç tutulması, çok yaygındır. Bu aylarda tutulan oruçların dinî yönlerini incelemeye çalışalım.

Aylık Oruçlar

Hz. Peygamber (s.a.), her ay üç gün oruç tutardı. (Müslim, sıyâm,194; Ebu Davud, savm, 70) Bu üç günü, bazen ayın başına, bazen ortasına (eyyâm-ı bîd:kamerî ayların 13, 14 ve 15./dolunay geceleri), bazen da sonuna rastlatırdı. (Tirmizî, Şemâil, 51) Özellikle dolunay günlerinde oruç tutmayı tavsiye ettiği nakledilir. (Buharî, savm, 56, 58; Müslim, sıyâm, 181-182) Hatta, bu günlerde orucu emrettiği ve faziletini belirttiği olmuştur: Abdullah İbnu el-Kaysî, babasından anlatıyor: Resulullah (s.a.), bize eyyam-ı bi’z’de yani ayın onüç, ondört ve onbeşinci günlerinde oruç tutmamızı emrederdi ve ‘Bunlar yıl orucu vaziyetindedir’ derdi.” (Ebu Dâvud, savm 68; Nesâi, savm 83) Bu hadislere dayanarak, her ay üç gün oruç tutmak, nafile oruçlar arasında sayılmıştır.

Ramazan’dan sonra en sevaplı nafile oruçlar, Recep ve Şaban aylarında tutulan oruçlardır.

Recep Orucu

Hz. Peygamber (s.a.), Receb-i Şerif ayında çok sık oruç tutmuştur. İbnu Abbâs (r.a.), şöyle demiştir: Resulullah (s.a.) Recep ayında bazı yıllarda öyle oruç tutardı ki biz, “(Gâliba). hiç yemeyecek (ayın her gününde tutacak)” derdik. (Bazı yıllarda da öyle) yerdi ki biz; “(Galiba) hiç tutmayacak” derdik.” (Buharî, savm 53; Müslim, sıyâm 179, no:1157; Ebu Davud, savm 55, no:2430)

Şaban Orucu

Hz. Peygamber’in (s.a.), Ramazan ayı dışında en çok nafile oruç tuttuğu ay, Şaban-ı Muazzam ayıdır. Hz. Ayşe (r. a.) anlatıyor: “Resulullah (s.a.) (bazan) oruca öyle devam ederdi ki, ‘(Bu ay) hiç yemeyecek’ derdik. Bazan da öyle devamlı yerdi ki, ‘(Bu ay) hiç tutmayacak’ derdik. Ben, onun Ramazan dışında bir ayı tam olarak tuttuğunu görmedim. Herhangi bir ayda, Şâban ayında tuttuğundan daha fazla tuttuğunu da görmedim.” (Buharî, savm 52; Müslim, sıyâm, 34, 175)

Başka bir rivayete göre ise, Hz. Peygamber’in (s.a.) Şaban ayının tamamını oruçlu geçirdiği olmuştur. Ümmü Seleme (r. a.) , şöyle anlatıyor: “Ben, Resulullah’ın (s.a.) Şâban ve Ramazan dışında iki ayı peşpeşe tam olarak oruçla geçirdiğini görmedim.” (Tirmizi, savm 37; Ebu Dâvud, savm 11; Nesâi, savm 70)

Şaban ayındaki orucun faziletini, Hz. Peygamber (s.a.) önemle belirtmiştir. Hz. Üsâme (r. a.) anlatıyor: “Ey Allah’ın Resulü dedim, Şâban ayında tuttuğun kadar başka aylarda oruç tuttuğunu göremiyorum (sebebi nedir?)” diye sordum. Şu cevabı verdi: “Bu, Recep ile Ramazan arasında insanların gaflet ettikleri bir aydır. Halbuki o, amellerin Rabbülâlemin’e yükseltildiği bir aydır. Ben, oruçlu olduğum halde amelimin yükseltilmesini isterim.” (Nesâi, Savm 70. Benzeri için bk. Tirmizî, Şemâil, 50-51)

Pazartesi-Perşembe oruçları ile her ay üç gün şeklinde tutulagelen mutat oruçlar dışında, özellikle Şaban ayının ikinci yarısında oruç tutmak, bazı bilginlerce mekruh görülmüştür; Şafiîler ise, bu orucu haram saymıştır. Çünkü, “Şaban’ın yarısından sonra, Ramazan gelinceye kadar oruç yoktur” (Ebu Davud, savm, 12; Tirmizî, savm, 38) şeklinde hadis vardır.

Üç ayların tamamını oruçlu geçirmek ise, Hz.Peygamber’in (s.a.) uygulamaları arasında sayılmamıştır. Ramazan-ı Mübarek, zaten farz olan orucun tutulduğu aydır. Üç ayların Ramazan’dan önceki iki ayda tutulan oruçların bir amacı da Ramazan’a ve oruca ruhen hazırlıktır.

 Vecdi AKYÜZ